Rozpoczynamy tlenoterapię w komorze hiperbarycznej

• Trudno gojących się ran w tym zespołu stopy cukrzycowej
• Obrzęków
• Grzybicy
• Łuszczycy
• Przebarwień skóry
• Atopowego zapalenie skóry
• Oparzeń
• Trądziku
• Pokrzywki
• Zakażeń skórnych
• Zapalenia skóry i tkanki podskórnej
• Owrzodzeń troficznych
• Odleżyn
• Martwicy skóry
• Migreny i depresji
• Chronicznego zmęczenia
• Anemii
• Zaburzeń wchłaniania
• Miażdżycy
• Nadciśnienia tętniczego
• Niepłodności (wspomagająco)
• Nadwagi i otyłości
• Przeciwdziałaniu starzenia się skóry
• ADHD
• Autyzmu
• Choroby Alzheimera
• Choroby Parkinsona
• Urazów wielonarządowych
• Urazów mięśniowo-szkieletowych
• Zapaleń kości
• Martwicy kości
• Zapaleń stawów
• Choroby dekompresyjnej
• Zatrucia tlenkiem węgla
• Zatorów gazowych

• Rozrusznik serca
• Niewydolność serca
• Gorączka
• Padaczka
• Ciąża
• Zapalenie nerwu wzrokowego
• Odma płuc i zabiegi operacyjne w obrębie klatki piersiowej
• Ostre choroby uszu
• Zapalenie zatok
• Klaustrofobia
• Choroby nowotworowe rozsiane

1. Przed sesją w komorze należy przybyć co najmniej 15 min przed wyznaczoną godziną.
2. Obowiązuje zakaz spożywania alkoholu przynajmniej 12 godzin, a palenia papierosów do 3 godzin przed zabiegiem.
3. Należy spożyć lekki posiłek 2-3h przed sesją.
4. Nie zaleca się spożywania bezpośrednio przed zabiegiem żadnych napojów gazowanych.
5. Każdy pacjent przed sesją jest zobligowany do podpisania oświadczenia że nie ma żadnych z wymienionych i przedstawionych mu przeciwwskazań i dobrowolnie zgadza się na terapię tlenową w komorze hiperbarycznej.
6. Przed wejściem do komory należy przebrać się w lekki strój wykonany ze 100% bawełny lub bawełnianą bieliznę.
7. Obowiązuje bezwzględny zakaz wnoszenia do komory: zapalniczek, zapałek, papierosów, telefonów komórkowych.
8. Przed sesją nie należy stosować kosmetyków, perfum, lakieru do włosów, kremów lub wazeliny.
9. O wszelkiego rodzaju infekcjach, dolegliwościach, złym samopoczuciu zawsze należy powiadomić personel medyczny.
10. Pacjenci w trakcie terapii tlenem powinni przyjmować dotychczas zażywane leki i zawsze poinformować personel Stowarzyszenia „RAZEM” o ich przyjmowaniu.
11. W trakcie zabiegu w komorze hiperbarycznej nad bezpiecznym jej przebiegiem, czuwa pracownik Stowarzyszenia „RAZEM”.

Możliwe działania niepożądane (pojawiające się 1:10 000) to ból głowy wymioty, uczucie zmęczenia, wynikające ze zbyt wysokiego ciśnienia w komorze lub zbyt długim czasem zabiegu.

Autyzm jest stanem, która nie zawsze przebiega tak samo i może przybierać różne poziomy nasilenia. Czasem rozwija się od dnia narodzin. Niekiedy ujawnia u pozornie zdrowego dziecka w wieku kilku lat. Diagnozę może postawić psychiatra, psycholog albo pedagog specjalny na podstawie dłuższej obserwacji. Ważna jest zarówno kompleksowa ocena rozwoju dziecka, jak i przeprowadzenie szeregu badań, które wykluczą inne choroby.

Autyzm jest stanem niezwykle trudną do wyleczenia. Dziecko z ASD wymaga stałej opieki, a w terapii często musi brać udział cała rodzina. Od kilku lat we wspomaganiu terapii łagodzenia objawów z powodzeniem wykorzystuje się komory hiperbaryczne. Pozwalają zniwelować liczne problemy neurologiczne stanowiące podstawę autyzmu. Liczne badania pozwoliły wysnuć prosty wniosek. Skoro jedną z przyczyn autyzmu może być niedotlenienie, pomocna będzie dodatkowa dawka tlenu. Tlenoterapia nie jest w stanie wyleczyć autyzmu. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że znacznie poprawia jakość życia osoby dotkniętej tym zaburzeniem i jego rodziny.

Podstawowe zalety hiperbarii we wspomaganiu terapii łagodzenia objawów autyzmu to:

• Zmniejszenie stanu zapalnego mózgu
• Przyspieszenie regeneracji jelit
• Sprawne usuwanie toksyn z organizmu
• Wzmaganie produkcji komórek macierzystych
• Zapobieganie atakom bakterii i grzybów odpowiedzialnych za choroby

Połączenie tak kompleksowego działania powoduje, że u osoby autystycznej następuje znacząca poprawa na wielu płaszczyznach. Rodzice obserwują u swoich dzieci:

• Lepszą zdolność do komunikowania się
• Poprawę koncentracji, większą aktywność
• Lepszą jakość snu
• Poprawę zdolności językowych
• Zmniejszenie problemów jelitowych
• Zwiększenie sprawności motorycznej
• Wzrost apetytu
• Poprawę na polu emocjonalnym – mniejsza drażliwość
• Poprawę działania układu odpornościowego

Psychologowie i psychiatrzy zwykle zalecają serię np. 10-40 godzin spędzonych w komorze hiperbarycznej. HBOT silnie dotlenia mózg i całe ciało, poprawiając przepływ krwi. Jak wiadomo, krew transportuje tlen. Ten z kolei odżywia komórki mózgu i stymuluje je do działania. Powstają nowe komórki i tworzą się połączenia między nimi. Ponadto namnażają się nowe komórki macierzyste. Jednocześnie dzięki HBOT znacznej redukcji ulegają stany zapalne. Organizm pozbywa się toksyn, bakterii i drożdżaków, które dodatkowo nasilają objawy każdej choroby. Dzięki tlenoterapii zmniejsza się stres oksydacyjny, który również sprzyja rozwojowi wielu schorzeń, w tym nowotworów. Z tych samych powodów oxyterapia sprawdza się we wspomaganiu terapii objawów zespołu Aspergera oraz ADHD. Ponadto wspiera powrót do sprawności po przebytych udarach.

Dowody naukowe

Jednym z lekarzy, którzy badali wpływ hiperbarii na autyzm, jest dr James Neubreder. Spędził 75000 godzin, pracując z 5000 chorych. Wykazał, że tlenoterapia hiperbaryczna poprawiła jakość życia u 80 proc. jego pacjentów.

Badania z 2009 roku, przeprowadzone w USA na terenie sześciu ośrodków, potwierdzają powyższą tezę. Dzieci w wieku od 2 do 7 lat podzielono na dwie grupy. Jedna została poddana działaniu 24% tlenu pod ciśnieniem o 1/3 wyższym niż atmosferyczne. Druga grupa wdychała powietrze pod ciśnieniem tylko o 3% wyższym niż atmosferyczne. Po 40 godzinach zabiegów odnotowano znaczne różnice pomiędzy dziećmi z pierwszej i drugiej grupy. Aż 30 proc. badanych z pierwszej grupy wykazało poprawę w komunikacji i kontakcie wzrokowym. Polepszył się również poziom samokontroli. Finalnie poprawa nastąpiła u 80 proc. dzieci z pierwszej i 38 proc. z drugiej grupy.

Profesor Philip James, ekspert ds. medycyny hiperbarycznej, wykazał, że HBOT nie tylko stymuluje regenerację tkanek. Ma także znaczący wpływ na działanie genów.

W 2008 roku w „Behavior analysis in practice” ukazał się obszerny artykuł autorstwa Dorothea C. Lerman i jej zespołu. Został w nim opisany wpływ niekonwencjonalnych metod leczenia w terapii autyzmu. Według badań rezultaty tlenoterapii u osób ze spektrum autyzmu należy opisywać w zakresie behawioralnym. Dzięki temu można uzyskać dane, które nie poddają się analizie ilościowej. Rodzice pacjentów poddanych niekonwencjonalnej terapii zaobserwowali u swoich dzieci poprawę w kilku dziedzinach. Polepszyły się kompetencje językowe pacjentów, socjalizacja, zmniejszyły się również problemy w zachowaniu.

W 2014 roku egipscy badacze przeprowadzili prospektywne badanie kliniczne z udziałem dzieci ze spektrum autyzmu. Grupa liczyła 20 badanych w wieku 2-9 lat. Każde dziecko odbyło co najmniej 20 sesji w komorze hiperbarycznej. Naukowcy wykorzystali rezonans magnetyczny (MRI) do oceny substancji białej w mózgu badanych. Wykazali, że jej ilość w uszkodzonych regionach mózgu powiększyła się po HBOT. Wyniki behawioralnej analizy również wykazywały poprawę. Polepszyła się komunikacja, socjalizacja, zachowanie społeczne i uważność dzieci.

HBOT wykazuje dużą skuteczność we wspomaganiu terapii objawów u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Liczne badania wykazały pozytywne zmiany w fizjologii lub zachowaniu u tych dzieci. Między innymi, tlenoterapia hiperbaryczna zmniejsza stres oksydacyjny i łagodzi hipoperfuzję mózgową. Wpływa na istniejące stany zapalne, minimalizując je. Podnosi ogólny dobrostan chorych, co przekłada się na polepszenie ich codziennego funkcjonowania.

Czynnikiem decydującym o powstaniu życia na ziemi jest między innymi tlen. Traktujemy go jako coś tak oczywistego, nie doceniając jego właściwości. Tymczasem tlen ma ogromne znaczenie w kontekście naszego samopoczucia i zdrowia. Bez niego nie byłyby w stanie prawidłowo funkcjonować poszczególne układy naszych organizmów, w tym także układ neurologiczny.

Z tego powodu tlenoterapia hiperbaryczna odnajduje swoje zastosowanie nie tylko w poprawie procesów myślowych i koncentracji. Doskonale sprawdza się we wspomaganiu leczenia poważniejszych schorzeń przebiegających z uszkodzeniem komórek mózgu i ich utratą. Do takich należy między innymi choroba Alzheimera, Parkinsona, ale też stwardnienie rozsiane chociażby czy niektóre zaburzenia psychiczne. Może okazać się nieocenionym wsparciem w rekonwalescencji po udarach. Tlen w komorze hiperbarycznej jest podawany pod ciśnieniem wyższym niż atmosferyczne (1,5 ATA), a przez to zwiększa się jego ilość i zdolność rozpuszczania w osoczu. Natleniona krew dociera do mózgu, pobudza jego komórki do pracy i zmniejsza skutki chorób neurologicznych.

Jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań, tlenoterapia może okazać się doskonałym wsparciem w leczeniu takich problemów jak:

• Migreny
• Skutki udaru mózgu
• Depresja, nerwica, choroba dwubiegunowa
• Choroba Alzheimera
• Choroba Parkinsona
• Stwardnienie rozsiane
• Stres pourazowy
• Zaburzenia neurologiczne (np. po urazach)
• Zespół przewlekłego zmęczenia

A to i tak tylko ułamek schorzeń, na które korzystnie może podziałać tlenoterapia. Jej liczne zalety biorą się z tego, że tlen podawany pod wyższym ciśnieniem niż zwykle dostaje się w większym stężeniu do krwi, limfy i płynu mózgowo-rdzeniowego. Wszystkie te substancje krążą w organizmie dostarczając składników odżywczych, w tym właśnie tlenu do poszczególnych tkanek. Dobrze odżywione, zdrowe komórki są w stanie się regenerować między innymi dzięki angiogenezie i syntezie kolagenu. Ten proces jest niezwykle ważny w walce ze skutkami udaru.

Tlenoterapia inicjuje także proces antyoksydacyjny i usprawnia metabolizm. Dla mózgu to oznacza chociażby zmniejszenie obrzęków i ciśnienia śródczaszkowego. Dla osób ze schorzeniami neurologicznymi HBOT większy dopływ krwi i tlenu do mózgu oznacza również obkurczenie naczyń krwionośnych. Ograniczenia również uszkodzenia i martwice, polepsza mikroprzepływy krwi, zmniejszenia obszar dotknięty uszkodzeniem poprzez udar bądź wylew. Tlenoterapia wspiera także szeroko pojęte procesy regeneracji w organizmie. Oznacza to, że okres trwania rehabilitacji po różnych chorobach ulega znacznemu skróceniu.

Seanse takie niosą bardzo pozytywny skutek u osób stosunkowo młodych i niedotkniętych poważniejszymi chorobami neurologicznymi. Podanie tlenu pod wysokim ciśnieniem wpływa korzystnie na działanie mózgu w codziennych czynnościach. Znacznej poprawie ulega pamięć, ale też zdolność do koncentracji. Lepiej przyswajamy informacje i łączymy fakty, a przy tym dochodzi do wytworzenia serotoniny. Co wpływa na poprawę ogólnego samopoczucia.

Szczególnym przypadkiem jest choroba Alzheimera, na którą w Polsce niestety choruje duża część seniorów. Dochodzi do spadku funkcji poznawczych, co w praktyce oznacza, że pacjent stopniowo przestaje być samodzielny. Liczne badania prowadzone na przestrzeni wielu lat dowiodły, że u tych pacjentów, których leczenie wspiera tlenoterapia hiperbaryczna choroba postępuje znacznie wolniej. Czasem nawet dochodzi do poprawy jego stanu. Dla chorego oznacza to możliwość samodzielnego lub bardziej samodzielnego funkcjonowania i wykonywania prostych czynności, takich jak wyjście na zakupy czy zrobienie prania. HBOT ma wpływ na neuroplastyczność mózgu wspierając tworzenie nowych połączeń nerwowych. Trudno przecenić jego znaczenie dla naprawy przewlekle upośledzonego mózgu.

Tlen podawany w komorze jest lepiej przyswajalny przez organizm niż ten w powietrzu atmosferycznym. Łatwiej przedostaje się do układu nerwowego oraz jego komórek, stymulując je do pracy. Dzięki temu HBOT ma korzystny wpływ na dzieci z MPD oraz innymi schorzeniami neurologicznymi.

Tlenoterapia polepsza metabolizm w tkankach nerwowych i usprawnia transport krwi do mózgu. Wraz z krwią trafia tam tlen, który uaktywnia komórki mózgowe. Pobudzenie układu nerwowego ma bezpośrednie przełożenie na poprawę zdolności motorycznych. Wspiera również rozwój umysłowy oraz umiejętność mowy.

Progres zdolności motorycznych, będący wynikiem tlenoterapii, potwierdziły przeprowadzone w 2007 roku badania. Wykazały, że motoryka u chorych na MPD polepszyła się w okresie pięciokrotnie krótszym niż u pacjentów poddanych standardowej rehabilitacji.

O podobnych przypadkach można przeczytać w książce pt.: „The Oxygen Revolution: Hyperbaric Oxygen Therapy”. Jej autor, dr Paul G. Harch, jest znanym badaczem wpływu HBOT na organizm. Podaje m.in. przykład chłopca, który nie mówił i nie chodził. Nie był także w stanie samodzielnie jeść. Po serii zabiegów HBOT stopniowo zaczął mówić i chodzić oraz jeść bez pomocy. Płynące z całego świata doniesienia są obiecujące dla chorych z porażeniem mózgowym.

Istnieją liczne serwisy, na których rodzice dzieci z MPD uzyskują wsparcie. Wymieniają się na nich wskazówkami oraz doświadczeniami związanymi z chorobą potomka. Jeden z takich portali to Cerebral Palsy Guidance, przybliżający różne techniki medycyny niekonwencjonalnej. W tym tlenoterapię, ocenianą jako skuteczna metoda wspomagania leczenia.

Użytkownicy serwisu mogli zapoznać się z przypadkiem Andrew Waddingtona, nastolatka z objawami przypominającymi MPD. W wieku 3 lat poddano go chirurgicznej korekcji wnętrostwa. W jej trakcie doznał niedotlenienia, w wyniku którego wystąpiło nabyte uszkodzenie mózgu (ABI). Jego rodzice odwiedzali wielu lekarzy, którzy kierowali go na różne terapie. Wszystkie bezskuteczne.

Pewnego dnia pani Waddington dowiedziała się o HBOT i postanowiła wynająć komorę. Przez pół roku Andrew przyjmował w niej tlen 3-5 razy w tygodniu. Aktualnie mija ósmy rok, odkąd jest poddawany tlenoterapii hiperbarycznej. Jego stan zdrowia uległ znacznej poprawie, począwszy od wzroku przez pamięć po motorykę. Przypadek chłopca opisał również brytyjski The Telegraph.

Tlenoterapia hiperbaryczna jako element leczenia MPD

Badania dowodzą, że regularne sesje tlenoterapii mogą zmniejszać skurcze mięśni przynajmniej o połowę. Przyczyniają się także do zwiększania zakresu kontroli nad nimi. Co więcej, uzyskane tą drogą postępy są permanentne. Rodzice dzieci poddanych HBOT obserwują pozytywne zmiany także na innych polach. Poza motoryką poprawia się pamięć, zdolność koncentracji, rozumowania i pojmowania. Chorzy mają też większą kontrolę nad czynnościami fizjologicznymi.

W przeciwieństwie do innych form rehabilitacji oxyterapia oddziałuje na przyczyny MPD. Zamiast jedynie łagodzić skutki niedotlenienia, dostarcza organizmowi tlenu – i to w podwyższonej dawce. Jest w stanie nawet ośmiokrotnie zwiększyć wzrost komórek macierzystych. Tym samym daje tkankom szansę na szybszą regenerację. Prawidłowe dotlenienie komórek nerwowych wspiera rehabilitację psychoruchową.

Sesje w komorze hiperbarycznej wpływają kompleksowo na pracę mózgu. Z tego powodu HBOT stosuje się w terapii szeregu zaburzeń neurologicznych. Pomaga ludziom dotkniętym chorobą Parkinsona czy Alzheimera. Wykazano jej skuteczność także w leczeniu depresji. Nie oznacza to jednak, że pozostałe metody walki z MPD należy zignorować. Wręcz przeciwnie – tlenoterapia to istotny element wszechstronnej rehabilitacji. Leczenia, które finalnie może przywrócić chorym niezależność umysłową i motoryczną. Stanowi nadzieję nie tylko dla dzieci, ale też dorosłych z porażeniem mózgowym.

Efektywność tlenoterapii potwierdza raport uznanego specjalisty Uniwersytetu Montrealskiego. Dr Pierre Marois przeprowadził szereg badań, w tym obserwacje na ponad 1000 dzieci z MPD. U ponad 80% pacjentów z porażeniem mózgowym po HBOT zaobserwowano znaczną poprawę. Raport Marois udowadnia, że oxyterapia przynosi pozytywne rezultaty i należy brać ją pod uwagę przy leczeniu.

Liczbę zabiegów w komorze trzeba ustalać indywidualnie dla każdego pacjenta. Powinna uwzględniać jego potrzeby oraz wykluczać ewentualne przeciwwskazania. Zwykle jedna seria liczy około 40 sesji.

Aby organizm prawidłowo funkcjonował, potrzebuje tlenu. Niezbędne minimum tego pierwiastka zapewnia ciału oddychanie zwykłym powietrzem, można jednak dostarczyć mu go więcej. W jaki sposób? Za sprawą tlenoterapii. Podczas HBOT tlen jest podawany pod ciśnieniem znacznie wyższym niż atmosferyczne. Krew oraz osocze transportują go w większych ilościach do wszystkich komórek organizmu. W rezultacie sesji w komorze hiperbarycznej w skórze rozpoczyna się szereg procesów regeneracyjnych. Rany szybciej się goją, dochodzi również do intensywnego namnażania się komórek macierzystych. Dotleniona skóra lepiej radzi sobie ze zwalczaniem reakcji alergicznych. Prócz tego powstają nowe naczynia włosowate (angiogeneza) i poprawia się mikrokrążenie. Według naukowców ma to ogromny wpływ na leczenie chorób, które mogą wynikać z niedokrwienia i niedotlenienia. Należą do nich m.in. wysypki, powikłania po zakażeniach czy stany zapalne skóry. Stopniowo zmniejsza się obrzęk i zaczerwienienie, jednocześnie obecność tlenu pozwala zredukować ryzyko zakażenia bakteriami beztlenowymi.

Jednym z badaczy, którzy analizowali rolę HBOT w leczeniu alergii i astmy, jest dr Rashmi Gulati. Jest autorem pracy pt.: “Hyperbaric Oxygen Therapy and Asthma and Allergies”. W jej artykule można przeczytać, że oxyterapia minimalizuje obrzęki i stany zapalne. Ponadto zmniejsza niedotlenienie krwi, pojawiające się nierzadko u osób z zatkanymi zatokami. Przedwstępne badania sugerują, że dzięki HBOT obniża się ilość przeciwciał odpowiedzialnych za reakcje immunologiczne organizmu. Przekłada się to na minimalizację odpowiedzi alergicznej na czynniki uczulające.

W przypadku alergii skórnych metodą leczenia zazwyczaj jest farmakoterapia. Połączenie przyjmowania leków z wizytami w komorze może znacznie zwiększyć skuteczność terapii. Jednocześnie może skrócić czas jej trwania. Co więcej, HBOT sprawdza się w leczeniu zmian skórnych, których podłoże nie zawsze jest znane.

Tlen podawany w trakcie oxyterapii cechuje się wszechstronnym działaniem. Do najważniejszych rezultatów tlenoterapii należy stymulacja procesów regeneracyjnych. Dzięki odpowiedniemu dotlenieniu skóra lepiej radzi sobie ze zmianami takimi jak wysypki, łuszczenie czy rumień. Po HBOT obrzęki i zaczerwienienia znikają w krótszym czasie. Prócz tego skóra jest w stanie szybciej odbudować się po zwalczeniu tych dolegliwości. Szczególnie istotne znaczenie ma to w przypadku leczenia pacjentów z atopowym zapaleniem skóry. AZS to choroba nadmiernie pobudzająca układ odpornościowy, skutkująca łuszczeniem i odpadaniem płatów skóry. Nieleczone rany są narażone na ataki bakterii, co może mieć bezpośrednie przełożenie na pogorszenie stanu pacjenta. Tlenoterapia nie tylko hamuje ten proces. Stymuluje również produkcję kolagenu i elastyny, które przyspieszają gojenie ran. Ich dodatkową zaletą jest zwiększenie sprężystości skóry.

Inną ważną zaletą oxyterapii jest wpływ na zwiększenie produkcji antyutleniaczy. One również odgrywają znaczącą rolę w gojeniu skóry i zwalczaniu reakcji alergicznych. Z tego względu terapia w komorze HBOT obejmuje takie wskazania jak AZS, rumień, wysypka czy łuszczyca. Jest skuteczna także w terapii zmian trądzikowych, pokrzywki oraz zakażeń bakteryjnych i alergii.
Jednocześnie trzeba mieć na uwadze, że nie każde schorzenie natury alergicznej może być leczone metodą HBOT. Z komory nie mogą korzystać np. chorzy z rozedmą płucną. Przeciwwskazaniem do tlenoterapii może być również astma. By móc skorzystać z komory, pacjenci muszą znajdować się pod kontrolą lekarza i przyjmować leki.

Tlenoterapia jest metodą powszechnie stosowaną wśród sportowców, to tak naprawdę może nieść korzyści każdemu, kto doznał mniej lub bardziej poważnej kontuzji. Choć obrzęk, jaki towarzyszy urazom wcale nie musi być duży, to jednak może okazać się poważnym utrudnieniem w dopływie tlenu do uszkodzonych tkanek. To z kolei może skutkować zakażeniami i komplikacjami. Zabieg w komorze hiperbarycznej powoduje, że do organizmu przedostaje się znacznie więcej tlenu niż normalnie. Ten jest transportowany przez krew i osocze do komórek. Dochodzi do tak zwanego efektu Robin Hooda, czyli poprawionego przepływu krwi w komórkach niedotlenionych. Dzięki temu tworzą się nowe naczynia krwionośne – drogi, którymi tlen może dotrzeć do komórek. Udowodniono także, że regularne zabiegi tlenoterapii aż ośmiokrotnie zwiększają produkcję komórek macierzystych odpowiedzialnych za naturalny proces regeneracji. To wraz ze stymulacją fibroblastów pozwala na przyspieszenie gojenia i powrotu do pełnej sprawności.

U sportowców sesja w komorze hiperbarycznej powoduje szybszą regenerację po dużym wysiłku, ale też redukuje obrzęki, wspiera leczenie urazów mięśni, ścięgien, a nawet kości, także ma wpływ na poprawę przemiany materii, co minimalizuje między innymi tzw. zakwasy. Dotlenione w czasie zabiegu naczynia krwionośne obkurczają się, zmniejszając opuchliznę.

Mimo, że tlenoterapia HBOT niesie ze sobą sporo zalet, to najczęściej zaleca się połączenie jej z kompleksowym podejściem do leczenia. Taka terapia pozwala na osiągnięcie najlepszych efektów w najkrótszym czasie.

Liczne badania nad zaletami terapii w komorze HBOT, ale też doświadczenia samych pacjentów dowodzą, że jest to jedna z najszybszych i najskuteczniejszych metod przywracających pełną sprawność nawet po poważniejszych urazach, takich jak złamania, doznanych nie tylko w wyniku aktywności fizycznej, ale też rozmaitych wypadków. Choć zalety tej terapii doskonale znają sportowcy, to jednak mają one zbawienny wpływ dla każdego, kto doznał kontuzji, złamania czy obrzęku, a nawet poważnych, trudno gojących się ran. Wśród takich zalet znajduje się na przykład:

• redukcja obrzęków
• skrócenie okresu rekonwalescencji
• właściwości antybakteryjne
• zdolność do szybszej odbudowy skóry
• szybsza regeneracja dzięki zwiększonej produkcji komórek macierzystych
• lepsze dotlenienie organizmu
• zwiększenie skuteczności podawanych leków i wzmocnienie efektów innych terapii

Pozytywne skutki stosowania tlenoterapii hiperbarycznej zaobserwowano już w 1995, kiedy grupa pacjentów z urazem zwichniętej kostki została poddana terapii tego typu. Ich leczenie przebiegło o około 30% szybciej. Co więcej, stosując tę metodę leczenia niektóre pozytywne skutki można odczuć stosunkowo szybko, bo nawet po jednym zabiegu. Jednakże w przypadku obrzęków i urazów potrzeba nieco więcej czasu na osiągnięcie pełnego powrotu do zdrowia. Zwykle zaleca się przeprowadzenie serii od kilku do nawet kilkudziesięciu codziennych zabiegów hiperbaryczna a wspomaganie leczenia trudno gojących się ran.

U zdrowej osoby przebieg gojenia rany jest dość krótki. Wystarczy kilka do kilkunastu dni, by uszkodzenie się zabliźniło. Jednakże istnieje parę przyczyn problemów z zagojeniem rany. Wiele z nich wiąże się z uszkodzeniem naczyń krwionośnych, a to prowadzi do niedotlenienia tkanek. Stąd już prosta droga do zahamowania procesów gojenia. Nie bez znaczenia są również choroby typu cukrzyca, miażdżyca czy schorzenia tętnic. Poprzez zaburzanie metabolizmu mogą upośledzać transport krwi, a w konsekwencji – tlenu do uszkodzonych komórek. Wspomniany tlen jest niezbędny do regeneracji tkanek, podobnie jak prawidłowe ukrwienie oraz odżywienie. Stąd właśnie hipotezy o skuteczności HBOT w leczeniu trudno gojących się ran.

Z trudnymi do wygojenia uszkodzeniami skóry kojarzy się m.in. poważne powikłanie pocukrzycowe – stopa cukrzycowa. Nieleczona bądź leczona niewłaściwie może grozić nawet amputacją kończyny. Cukrzyca degeneruje układ krwionośny oraz część układu nerwowego w obszarze zmian chorobowych. Zaburzenia ukrwienia tkanek prowadzą do rozwoju infekcji. Wiemy już, że nieprawidłowe mikrokrążenie ogranicza transport tlenu do całego ciała. W efekcie powstaje doskonałe środowisko dla bakterii beztlenowych. Ich obecność wywołuje niekiedy obrzęki i martwicę. To jedno z wielu niebezpieczeństw wiążących się z cukrzycą. Rzadko się o nim mówi, a liczba cukrzyków rośnie z roku na rok. Stosowane dotąd metody terapii trudno gojących się ran nie wykazywały zbyt dużej skuteczności. Ewentualnie dawały tylko częściowe rezultaty. Natomiast liczne badania dowiodły, że po tlenoterapii przewlekłe uszkodzenia skóry goją się dużo szybciej.

Wskazania do HBOT obejmują m.in. owrzodzenia i rany związane z cukrzycą. Zalicza się do nich także rany po oparzeniach i od mrożeniach, nadżerki oraz odleżyny. Wskazaniem mogą być też rany po przeszczepach oraz same przeszczepy skóry. Tlenoterapia wykazuje efektywność w leczeniu owrzodzeń po radioterapii i ran z zakażeniami. Jeszcze jednym wskazaniem do HBOT są skórne reakcje alergiczne oraz obrażenia po wypadkach.

Tlenoterapia hiperbaryczna a trudno gojące się rany

Tlenoterapia dostarcza organizmowi potężnej dawki tlenu w podwyższonym ciśnieniu. Mówiąc konkretniej, wyższym niż atmosferyczne. W normalnych warunkach tlen wędruje z krwią, a oxyterapia umożliwia mu przenikanie do osocza i hemoglobiny. W ten sposób dociera szybciej i w większych porcjach do tkanek. Bez jego pomocy nie mają szans na regenerację i przywrócenie prawidłowego ukrwienia.

W dużym uproszczeniu tlen można porównać do pokarmu dla komórek organizmu. Stymuluje odbudowę tkanek i poprawia funkcjonalność wszystkich układów. Lepsze dotlenienie pozytywnie wpływa na procesy gojenia ran. Zmniejszają się obrzęki, a jednocześnie powstają nowe naczynia włosowate (angiogeneza). Tlen pobudza także pracę leukocytów, których zadaniem jest ochrona rany i organizmu przed bakteriami. Ponadto tlenoterapia przyspiesza produkcję kolagenu odpowiedzialnego za regenerację skóry.
Jak padło wyżej, standardowe metody leczenia trudno gojących się ran bywają nieskuteczne. Prócz tego niekiedy okazują się czasochłonne oraz kosztowne. Włączenie HBOT do kompleksowej terapii umożliwia skrócenie jej oraz obniżenie wydatków. Pozwala również na przywrócenie choremu pełni zdrowia.

Co dzieje się z raną pod wpływem tlenoterapii?

Dotlenienie organizmu przekłada się na dostarczenie większej ilości tlenu uszkodzonym komórkom skóry. Rozszerzają się naczynia krwionośne, przez co do tkanek dociera więcej krwi. Wraz z nią pojawia się tlen, który niszczy środowisko przyjazne bakteriom beztlenowym. Zniknięcie tych ostatnich redukuje ryzyko wystąpienia martwicy.

Poza zmniejszeniem stanów zapalnych i obrzęków HBOT wspiera działanie antybiotyków stosowanych przy gojeniu ran. Pobudza produkcję fibroblastów, kolagenu oraz elastyny, odpowiedzialnych za elastyczność skóry. Dzięki tlenoterapii zwiększa się wydzielanie kwasu hialuronowego, a to z kolei poprawia stan i wygląd skóry.

Na uwagę zasługuje kompleksowy wpływ tlenoterapii na organizm. Chroni tkanki i narządy przed konsekwencjami niedotlenienia oraz ogranicza ryzyko wystąpienia powikłań pooperacyjnych. Ponadto redukuje obrzęki. Poprawia funkcjonowanie układu immunologicznego i zdolności oczyszczania się z toksyn.

Znacznie skracając procesy gojenia, tlenoterapia umożliwia uniknięcie groźnych powikłań. Daje szansę na uratowanie nogi chorego ze stopą cukrzycową. Pozwala również na zlikwidowanie ryzyka zakażeń całego organizmu. Należy jednak pamiętać, że tlenoterapia zawsze powinna iść w parze z tradycyjnym leczeniem. Nie stanowi bowiem alternatywy dla farmakoterapii czy chirurgii.

HBOT a leczenie trudno gojących się ran – badania

W jednym z przeglądów systematycznych bazy Biblioteki Cochrane opublikowano analizy 12 badań na 577 osobach. Większość testów (10) poświęcono owrzodzeniom stopy u pacjentów z cukrzycą. Według danych z przeglądu tlenoterapia zwiększa szansę na wygojenie ran u tej grupy chorych. Jest to jednak możliwe wyłącznie w krótkim czasie – do 6 tygodni. HBOT może ograniczyć liczbę dużych amputacji u cukrzyków z przewlekłymi owrzodzeniami stóp. Ponadto zmniejsza wielkość przewlekłych ran wywołanych chorobą żył kończyn dolnych.

Jedno z badań przeprowadzono na niewielkiej grupie chorych (6 osób), więc pod względem statystycznym nie stanowi źródła danych. Wykazało jednakże, że HBOT ma istotny wpływ na postępy w leczeniu przewlekłych zakażonych ran. W badaniu wzięły udział osoby z ranami goleni powstałymi wskutek niewydolności żylnej bądź powikłanych złamań. U wszystkich pacjentów odnotowano poprawę stanu zdrowia. Skuteczna terapia wymagała serii 10-30 zabiegów. Obserwacje miały miejsce w Małopolskim Centrum Oparzeniowo-Plastycznym, Replantacji Kończyn z Ośrodkiem Terapii Hiperbarycznej.

Godny uwagi jest również raport pt.: „Skuteczność hiperbarii tlenowej w leczeniu ran przewlekłych”. Jego autorami są bydgoscy naukowcy, a przedmiotem – badania prowadzone na przełomie 2016 i 2017 roku. Objęto nimi 31 pacjentów Centrum Hiperbarii Tlenowej i Leczenia Ran w Bydgoszczy. Badanymi byli chorzy obu płci, w wieku 21-80 lat, poddawani tlenoterapii przez 6 tygodni.
Testy wykazały poprawę zdrowia u wszystkich osób. Pojawiała się wcześniej u kobiet (po 2 tg) niż mężczyzn (po 6 tg). Szybciej odnotowywali ją starsi pacjenci niż ci przed 60. rokiem życia. Co istotne, dla chorych nie miał znaczenia czas, jaki upłynął od powstania rany. Oznacza to, że tlenoterapię można polecać nawet pacjentom z długo i trudno gojącymi się ranami.