Logopeda
„Mów dziecku, że jest dobre i potrafi” (Janusz Korczak)
Dziecko poznaje świat za pomocą języka. To język kształtuje ważne umiejętności nadawania, odbierania i rozumienia komunikatu słownego. Mowa jest więc dla każdego dziecka niezwykle istotną płaszczyzną jego funkcjonowania, ponieważ dzięki niej poznaje otaczającą rzeczywistość, wyraża siebie, osiąga cele, inicjuje relacje międzyludzkie. Logopeda pomaga w tym małemu dziecku zajmując się budowaniem języka i kształtowaniem sposobów jego użycia poprzez usprawnianie komunikacji, eliminowanie wad i zaburzeń artykulacyjnych. Proces kształtowania się mowy u każdego dziecka uruchamia się w ośrodkach anatomicznych mózgu – korze mózgowej, nerwach czaszkowych, ukł. pozapiramidowym oraz móżdżku- i trwa kilka lat, aż do 6 roku życia.
Czynność mówienia obejmuje budowę i motorykę narządów artykulacyjnych (sprawność języka, warg, podniebienia i żuchwy), sprawność aparatu oddechowego i fonacyjnego, stan percepcji słuchowej (słuchu fizycznego, fonematycznego, pamięci słuchowej) oraz sprawność ośrodkowego układu nerwowego.
Etapy rozwoju mowy
Rozwój mowy przebiega w 4 najważniejszych etapach.
- Pierwszym z nich jest okres melodii od narodzin do pierwszego roku życia- to czas krzyku, głużenia i gaworzenia-wyrażający się swoistymi formami językowymi: ba, da, ma, z których już w następnym etapie młody człowiek buduje swoje pierwsze ważne słowa.
- Drugim okresem jest tzw. okres wyrazu trwający od 1 do końca 2 roku życia. W tym czasie pojawiają się pierwsze słowa (mama, tata, baba, dada). Dziecko wymawia wszystkie samogłoski (oprócz ę, ą) oraz spółgłoski p, b, m, t, d, n, k, ś.
- Trzeci okres- zdania trwa od 2 do końca 3 roku życia. W tym okresie mowa ulega dalszemu doskonaleniu. Dziecko wypowiada proste zdania. Wymawia samogłoski ą, ę oraz większość spółgłosek.
- Ostatni-czwarty -okres swoistej mowy dziecięcej trwa od 3 do 6 roku życia. Dziecko zaczyna odróżniać głoski s, z, c, dz od ś, ź, ć, dź.
W 7 roku życia powinno opanować prawidłową wymowę wszystkich głosek i technikę mówienia. Należy pamiętać, że każdy człowiek rozwija się we własnym, indywidualnym tempie i dopuszczalne są niewielkie przesunięcia, opóźnienia w osiąganiu poszczególnych etapów rozwoju mowy. Ważne, by nie przekraczały one 6 miesięcy. Im szybciej rodzic zauważy wszelkie nieprawidłowości w mowie swojego maluszka tym krócej będzie trwała ich korekta. Zajęcia logopedyczne przychodzą tu z pomocą. Składają się na nie oprócz diagnozy i terapii zaburzeń mowy, także działania usprawniające motorykę narządów mowy, poprawiające jakość pracy funkcji oddechowych i fonacyjnych, rozbudowujące zasób słownictwa czynnego i biernego, czy też działania polegające na wypracowaniu alternatywnych zachowań komunikacyjnych. Zadaniem logopedy jest więc dążenie do optymalnego i efektywnego porozumiewania się dziecka w różnych sytuacjach społecznych.
Dla dzieci z potrzebą Wczesnego Wspomagania Rozwoju logopeda tworzy Indywidualny Program Logopedyczny będący realizacją zaleceń wynikających z opinii Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Podejmuje działania w zakresie wczesnego wspomagania, usprawniania lub nabywania komunikacji, podnoszenia kompetencji i zachowań komunikacyjno- językowych. Doskonali percepcję słuchową dziecka, usprawnia kompetencję fonetyczną i semantyczną języka, pamięć, spostrzegawczość a także koncentrację. Logopeda organizuje kompleksową, życzliwą i profesjonalną pomoc edukacyjną dostosowaną do możliwości psychofizycznych dziecka, bazując na jego zainteresowaniach i mocnych stronach. Buduje relację terapeutyczną opartą na cierpliwości, szacunku i serdeczności wobec dziecka.